Column: Samen doortrappen
4 mei 2022
Jelle Bakker is sinds juni 2021 Fietsburgemeester van Utrecht en is sinds drie jaar werkzaam bij team fietststimulering van SportUtrecht. Hij schrijft voor UBC over zijn avonturen. Deze keer over de inzichten die hij kreeg om ouderen zo lang mogelijk op de fiets te houden.
Op 20 april was ik uitgenodigd bij de themabijeenkomst ‘de fietsende senior’ van de Advies Commissie Ouderen (ACO). Zowel in mijn rol als fietsburgemeester en als coördinator van het programma Doortrappen bij SportUtrecht mocht ik een praatje houden. Spreken voor een zaal vol senioren gaf mij een unieke kans om eens te peilen bij deze groep; Wat komen ze tegen op de fiets? En wat hebben ze nodig om te blijven fietsen? Daaruit kwamen goede tips, maar bleek bovenal; doortrappen doe je samen.
In het Bartholomeus Gasthuis kwamen de ouderen binnengestroomd voor een kopje koffie en een
praatje. De bijeenkomst was uitgesteld vanwege corona, dus het was fijn om weer bij elkaar te komen. De ACO is opgezet om de gemeente te adviseren over de noden en behoeften van de ouderen in Utrecht. Het thema van deze bijeenkomst sloot naadloos aan op mijn dubbelrol als fietsburgemeester en coördinator Doortrappen. Doortrappen is een nationaal programma dat erop is gericht om senioren te ondersteunen om zo lang mogelijk door te fietsen. Sinds vorig jaar draait hetprogramma ook in Utrecht.
En niet in de makkelijkste wijken. Uit cijfers van de gemeente bleek dat er in de wijken waar we gaan Doortrappen het minst wordt gefietst onder senioren. Respectievelijk fietsen 48% van de 65+-ers in Overvecht en 45% in Noordwest. Werk aan de winkel dus! Doortrappen biedt uiteenlopende interventies die senioren ondersteunen bij de uitdagingen die ze tegenkomen op de fiets. Zo zijn er Fietsfitoefeningen om soepele spieren te houden, een Fietsquiz en Fietskeuzehulp. Deze bijeenkomst was een prachtige mogelijkheid om te peilen welke interventies nodig zijn.
Zoals verwacht was er behoefte aan het uittesten van aangepaste fietsen, zoals een lage instap, schuine zadelpen of driewieler. En nog urgenter; coaching bij het op- en afstappen en valpreventie. Meerdere senioren gaven aan dat ze een keer waren gevallen en dat ze nu niet meer durven te fietsen. Dat is zo zonde! Dat pleit er dus voor om niet enkel senioren uit te nodigen die al onzekerheid ervaren bij het fietsen, maar juist de fitte fietsfanatiekelingen. Die wil je alle tools aanleren om de uitdagingen van het tandwiel des tijds te overwinnen. Vandaar ook dat de doelgroep voor Doortrappen 50+ is (hopelijk voelt u zich nu niet beledigd). Ook hier geldt; voorkomen is beter dan genezen.
Tijdens mijn zoektocht naar de uitdagingen bij fietsende senioren, werden mijn ogen ook geopend voor minder voor de hand liggende redenen om af te stappen. Een meneer vertelde dat zijn vrouw was gevallen met de fiets en sindsdien niet meer durfde te fietsen. Ze fietsen altijd samen en nu zij niet meer wilde, stond zijn fiets ook vaker stil. Hij was gek van fietsen, maar ook gek op zijn vrouw en als hij mocht kiezen, deed hij toch liever iets met haar. Uit de zaal klonk veel herkenning. Tja, welke interventie kan je daarop inzetten? Toen ik even later iets vertelde over mijn ambitie als fietsburgemeester om duofietsen naar Utrecht te halen, stak dezelfde man zijn hand op. Of ik hem op de hoogte wilde houden over de vorderingen, want hij had wel interesse. Dan zou hij weer zij aan zij met zijn vrouw een fietstocht kunnen maken.
Deze ochtend bevestigde voor mij hoe belangrijk het is om met de doelgroep in contact te blijven. Ik was al zo binnen de kaders van de interventies aan het denken, dat ik niet meer verder dacht dan verminderd reactievermogen en minder spierkracht. Uiteindelijk draait het vooral om deze meneer en zijn vrouw die graag samen op pad willen. De fiets kan zoveel vrijheid en onafhankelijkheid bieden voor deze doelgroep; je sociale netwerk onderhouden, naar de brei/kaart/tennisclub en je eigen boodschappen doen. Samen kom je verder en met versterkte motivatie wil ik ouderen helpen om door te trappen! Lukt dat niet meer individueel, dan kan de duofiets uitkomst bieden.